Przez ciemne zwierciadło

Gdzie: Warszawa, Muzeum Literatury, Rynek Starego Miasta 20
Bruno Schulz. Rzeczywistość przesunięta. wystawa czynna do 20 listopada 2012 r.

Jest w twórczości Brunona Schulza jakiś mrok, który kładzie się cieniem na sztuce XX wieku. Mistyczne, groteskowe wizje twórcy z Drohobycza żyły w innych artystach jeszcze wiele lat po jego śmierci. Gdy pośród wojennej zawieruchy Bronisław Linke malował swój autoportret – twarz wykrzywiona strachem i cierpieniem, a na ramieniu… niewielki krokodyl – jakby duch Schulza był z nim w tych strasznych czasach. Takie konteksty i nawiązania pokazuje wystawa w Muzeum Literatury.

Mają tu największą na świecie kolekcję prac Schulza, ale nie tylko na jej wystawieniu rzecz polega. Chodzi raczej o bardzo szerokie ramy, w jakich twórczość ta może funkcjonować. Pewien typ wrażliwości czy sposobu spojrzenia na świat, który organizatorzy nazywają „rzeczywistością przesuniętą”. Tropią ją w demonicznych fascynacjach Wojciecha Weissa, w twórczości Kantora i Hasiora.

Pokazują świat widziany oczyma Zygmunta Menkesa czy Jankiela Adlera – żydowskich twórców tamtych czasów. Poprzez wyświetlanie niemych filmów z epoki i obrazów dokumentalnych przywołują klimat przedwojennego Drohobycza. W tej szerokiej panoramie – czy może na tej wielkiej scenie – widzimy prace Schulza. Nici skojarzeń tworzą szeroką sieć, pozwalając widzowi na swobodną podróż po dziwnym świecie.


Tekst: Weronika Kowalkowska, Stanisław Gieżyński
Zdjęcia: Katalogi Galerii i Muzeów