Pocztówki z Paryża

Gdzie: Gdańsk, Muzeum Narodowe, Oddział Sztuki Współczesnej, ul. Cystersów 18
Braque, Kandinsky, Chagall – pokaz daru artystów francuskich do 4 listopada 2012 r.

Trudno powiedzieć, co tu jest ciekawsze – obrazy czy ich historia. Mamy bowiem do czynienia z niewielkim, liczącym trzydzieści prac zbiorem francuskiej sztuki awangardowej. Jest tu Kandinsky i Braque, jest Chagall i Ossip Zadkine oraz Alicja Halicka. Kubizm, impresjonizm, abstrakcja, informel. Takim zestawem nie pogardziłby wyrafinowany kolekcjoner. Tymczasem jego właścicielami były… dzieci z gdańskiej podstawówki. Tu dochodzimy do części historycznej.

Wszystko zaczęło się od Stowarzyszenia Obrony Granic na Odrze i Nysie. Działało we Francji, szerząc wiedzę o polskiej kulturze. Około 1960 roku postanowiło zaangażować się w budowę szkoły tysiąclatki. Zbierało i przekazywało pieniądze. Wreszcie wielkie otwarcie, spotkanie z uczniami i pytanie: czy mają jakieś marzenia? Dzieci poprosiły o „pocztówki z Paryża”. Przybycie pierwszych paczek wywołało konsternację.

Zamiast obrazków wieży Eiffla zawierały dedykowaną litografię Braque’a, gwasze Kandinskiego i inne prace. Bo stowarzyszenie, wiedzione przez malarkę Alicję Halicką, zaapelowało do artystów o pomoc dla polskiej szkoły. W kraju rozgorzała dyskusja, co zrobić z darem – założyć galerię w podstawówce czy może przekazać muzeum. Gdy mędrcy drapali się po głowach, na łamach prasy do głosu doszedł „zdrowy aktyw”. Twórców zwyzywał, obrazy opluł. Głos ludu dotarł do Francji. Więcej prac nie przysłano. Tyle historii, a niezwykłe „pocztówki z Paryża” możemy zobaczyć w gdańskim Muzeum Narodowym.


Tekst: Weronika Kowalkowska, Stanisław Gieżyński
Zdjęcia: Katalogi Galerii i Muzeów