Jak dbać o drzewka owocowe przez cały rok? Kompleksowy poradnik ogrodnika

Jakie drzewka owocowe wybrać do ogrodu? 

W przydomowym ogrodzie można sadzić różne gatunki drzewek owocowych. W sklepach ogrodniczych znajdziesz wiele odmian. Przy wyborze sadzonek trzeba jednak wziąć pod uwagę różne kryteria. To decyduje o łatwości uprawy, zdrowym wzroście drzew czy obfitości owocowania.

Dobierając gatunki drzewek owocowych, przede wszystkim kieruj się ich wymaganiami glebowymi, wodnymi czy preferowanym dostępem do światła. Zapewnienie odpowiednich warunków to gwarancja prawidłowego wzrostu. Warto także uwzględnić:

• odporność na niskie temperatury i choroby,

• regularność owocowania,

• termin dojrzewania owoców,

• samopylność i obcopylność (zdolność do zapylania własnym pyłkiem lub pochodzącym z innego gatunku),

• wymagania pielęgnacyjne,

• preferowany smak owoców,

• docelową wielkość drzewa.

Jeżeli jesteś początkującym ogrodnikiem, postaw na gatunki drzewek owocowych, które najczęściej uprawiane są w naszych warunkach klimatycznych. Należą do nich:

• jabłonie – dostępnych jest wiele odmian, które owocują od połowy lipca do połowy października,

• grusze – doceniane za walory smakowe, a najpopularniejsze odmiany to Konferencja i Faworytka (Klapsa),

• śliwy – w zależności od odmiany owocują od końca lipca aż do późnej jesieni,

• wiśnie – ich owoce nadają się do bezpośredniego spożycia, a także są doskonałe na przetwory, np. kompoty, konfitury, soki,

• czereśnie – są mniej odporne na mróz, ale za to dają smaczne owoce,

• brzoskwinie, morele, nektaryny – są sadzone coraz chętniej, ale mają duże wymagania cieplne.

Jeżeli masz mały ogród, postaw na drzewka owocowe kolumnowe. Wąski pokrój sprawia, że zajmują niewiele miejsca, przez co na ograniczonej powierzchni można stworzyć sadek z różnymi gatunkami. Drzewka kolumnowe sadzi się w odstępach 80–100 cm. Dorastają do wysokości 2–3 m.

Co ciekawe, kolumnowa forma sprawia, że drzewko ma łatwy dostęp do światła, przez co owoce dojrzewają równomiernie i są wyjątkowo smaczne. Trzeba jednak wiedzieć, że ten gatunek ma niską odporność na mróz oraz wymaga gleby żyznej i przepuszczalnej.

W Polsce dominuje najczęściej gleba słaba, z dużą zawartością piasku, która ma kwaśny odczyn i nie zatrzymuje dużo wody opadowej. Jakie drzewka owocowe na słabej ziemi będą rosnąć najlepiej? Najczęściej wskazywana jest grusza.

Sprawdź praktyczne porady: Ogród i wypoczynek – wskazówki nie tylko dla działkowców
 

Jak wybierać sadzonki drzew owocowych? 

Gdy zdecydujesz już, jakie gatunki i odmiany chcesz posadzić w swoim ogrodzie, konieczne jest znalezienie odpowiednich sadzonek drzew owocowych. Od ich jakości zależy przyjęcie się rośliny po posadzeniu, dalszy wzrost oraz obfitość owocowania.

Jak rozpoznać dobrą sadzonkę drzewa owocowego? Zwróć uwagę na jej koronę. Gałęzie powinny być mocne, dobrze wyprowadzone i równomiernie rozłożone. Unikaj sadzonek z rozgniecionymi lub połamanymi pędami. Ważny jest także stan systemu korzeniowego – wskazany jest dobrze rozwinięty, z licznymi przyrostami bocznymi. Co ważne, zarówno gałęzie, jak również korzenie powinny być elastyczne i niełamliwe.

Większość sadzonek drzew owocowych uzyskiwana jest przez szczepienie. Dlatego warto dokładnie obejrzeć miejsce okulizacji. Upewnij się, czy szczepienie zostało prawidłowo wykonane. Zwróć też uwagę, czy podkładka jest przystosowana do warunków, jakie panują w Twoim ogrodzie.
 

Gdzie kupić drzewka owocowe? 

Obecnie drzewka owocowe możesz kupić w wielu miejscach. Ze względu na wygodę i oszczędność czasu część ogrodników-amatorów wybiera sklepy internetowe. Nie jest to jednak rozwiązanie godne polecenia. Okazy prezentowane na zdjęciach mogą znacząco różnić się od tych, które zostaną dostarczone. Poza tym podczas transportu może dojść do ich uszkodzenia. Decydują się na zakup drzewek owocowych przez Internet, nie sprawdzisz także ich stanu i jakości.

W wielu poradnikach ogrodniczych znajdziesz informację, że najlepszym miejscem do nabycia sadzonek drzewek owocowych są szkółki. Rośliny możesz też śmiało kupować w sklepie ogrodniczym przy markecie budowlanym. Dzięki temu nie tylko dokładnie obejrzysz sadzonki, ale także możesz liczyć na fachową pomoc sprzedawcy.
 

Kiedy pryskać i nawozić drzewka owocowe? 

Każda roślina potrzebuje określonych składników odżywczych dla stałego i stabilnego rozwoju, nie inaczej jest w przypadku drzewek owocowych. Dobra wiadomość jest taka, że mają one stosunkowo niskie zapotrzebowanie na nawóz w porównaniu do innych roślin. Nie oznacza to jednak, że ten zabieg można pomijać, wręcz przeciwnie.

Drzewa owocowe potrzebują zwłaszcza takich składników, jak azot, potas, magnez oraz – w przypadku zubożałej gleby – fosfor. Najlepiej stosować nawozy organiczne, czyli popularne oborniki i kompost. Możesz sięgnąć również po specjalistyczne preparaty, np. jedno-, dwu- lub wieloskładnikowe. Wsparcia potrzebuje także część naziemna, dlatego oprócz doglebowych nawozów zastosuj preparaty dolistne. Dodatkowo warto zadbać o przestrzeń wokół i na przykład wybrać dobry nawóz do trawnika.

Wskazówka: nie nawozi się młodych drzewek owocowych w pierwszym roku od ich posadzenia. Nawożenie przeprowadza się dopiero po 2–3 latach od zasadzenia. W przypadku starszych drzew nawozy organiczne stosuje się co 3 lub 4 lata, a mineralne – każdego roku.

Nie tyle ważne jest to, czym nawozić, ile to, kiedy nawozić drzewka owocowe. Najczęściej przeprowadza się dwa zabiegi w roku: wiosną i jesienią. Nawożenie wiosenne to przede wszystkim dostarczanie azotu. Ten składnik podaje się w dwóch turach: na początku wiosny (marzec) i na początku lata (koniec czerwca). Potas i magnez dostarcza się tylko jeden raz w pełnej dawce. Natomiast nawożenie jesienne przeprowadza się po zakończeniu okresu wegetacyjnego roślin, przed nadejściem przymrozków. Dawkowanie wygląda następująco: połowa dawki azotu plus pełna dawka potasu.

Nawożenie to nie jedyny zabieg pielęgnacyjny, którego wymagają drzewka owocowe. Równie istotna jest ochrona przed szkodnikami i chorobami grzybowymi czy bakteryjnymi. W tym celu stosuje się opryski. Wykonuje się je profilaktycznie, zgodnie z zasadą, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Oznacza to, że opryski przeprowadza się niezależnie od stanu rośliny i regularnie, zanim pojawią się pierwsze oznaki chorób.

Kiedy pryskać drzewka owocowe? Najważniejszy oprysk wykonuje się wiosną przy użyciu środka grzybobójczego. Drzewko owocowe pryska się obficie w całości, począwszy od nasady pnia, po najwyższe pędy. Wykorzystuje się głównie preparaty chemiczne, które wymagają specjalnych środków ochrony (odzieży roboczej i gogli). Dostępne są również środki ekologiczne, np. z zarodnikami pożytecznego grzyba Pythium oligandrum. Równie ważne są opryski przeciw owadom – je również należy wykonywać wiosną.

Uwaga: preparaty należy dobrać odpowiednio do terminu oprysku, gatunku drzewa owocowego oraz choroby lub szkodników, które chcesz zwalczyć.
 

Przycinanie drzewek owocowych 

Przycinanie drzew owocowych jest bardzo ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym. Dzięki temu będą zdrowo rosły i obficie owocowały. Żeby tak się stało, należy nie tylko właściwie przeprowadzić cały proces cięcia, ale też wiedzieć, w jakim terminie przycinać drzewka owocowe. Z tym ostatnim sprawa nie jest jednoznaczna, ponieważ trudno wskazać jeden wspólny termin, który byłby najlepszy do przycięcia wszystkich gatunków i odmian.

Zalecane terminy cięcia drzew i krzewów owocowych mogą się różnić w zależności od gatunków. Istotny jest też wiek roślin. Nowo posadzone drzewka owocowe przycina się wiosną (niezależnie od terminu sadzenia), aby system korzeniowy mógł się rozkrzewić. Natomiast starsze okazy tnie się co roku w terminie odpowiednim dla danego gatunku.

Wskazówka: przycinanie drzew owocowych należy przeprowadzić w bezdeszczowy, suchy dzień. Zbyt duży poziom wilgotności powietrza może przyczynić się do rozwoju chorób grzybowych i bakteryjnych. Zimą lub wiosną temperatura powinna utrzymywać się powyżej -8℃ (optymalna temperatura to ok 0℃). Po samym zabiegu należy użyć maści ogrodniczej, żeby zapobiec ewentualnym infekcjom.

Kiedy przycinać drzewka owocowe – przykłady terminów:

• luty i marzec: gatunki mrozoodporne, jak jabłonie, grusze, śliwy;
• kwiecień: bardziej wrażliwe drzewa owocowe, jak nektaryny i brzoskwinie;
• od połowy lipca do sierpnia: czereśnie i wiśnie (przycina się je dopiero po zbiorze owoców).

Jak przycinać drzewka owocowe? Tutaj jest już zdecydowanie łatwiej, bo dla każdego drzewka zasada jest prosta: główny pień drzewa (przewodnik) należy ciąć na wysokości 70–80 cm, pod warunkiem, że nie ma pędów bocznych. Jeśli drzewko owocowe jest bardziej rozgałęzione, to należy je przyciąć na wysokości 30–40 cm od najwyżej położonego pędu bocznego. Cięcie wykonuje się ukośnie (pod kątem 45°), a jego powierzchnia powinna być gładka.

Uwaga: Przez pierwsze trzy lata od posadzenia wykonuje się cięcia formujące, aby uzyskać odpowiedni kształt korony. W kolejnych latach przeprowadza się cięcia prześwietlające. Dzięki temu wnętrza korony dociera więcej światła, a powietrze może swobodnie krążyć, co zapobiega rozwojowi grzybów.

Ochrona na zimę, czyli kiedy bielić drzewka owocowe 

Późną jesienią i zimą (najpóźniej do połowy stycznia) konieczne jest przeprowadzenie zabiegu bielenia drzewek owocowych. Ma to na celu zapobieganie powstawaniu ran zgorzelinowych, które mogą stać się siedliskiem bakterii i grzybów. Uszkodzenia kory powstają wskutek nagłych zmian temperatury. Zimą, w ciągu dnia pnie drzew mogą być bowiem nagrzewane przez słońce, nocą zaś temperatura znacznie spada.

Do bielenia drzew wykorzystuje się wapno budowlane lub specjalne preparaty dostępne w sklepach ogrodniczych. Pobielona kora nagrzewa się w niewielkim stopniu, co zapobiega powstawaniu pęknięć.

Jak widzisz, dbanie o drzewka i krzewy owocowe sprowadza się do kilku kluczowych zabiegów, które należy wykonywać w odpowiedni sposób, we właściwej kolejności oraz w konkretnym terminie. Wbrew pozorom są to proste czynności, które nie zabierają sporo czasu, a nawet mogą stać się prawdziwą przyjemnością. Nie ma w końcu nic bardziej satysfakcjonującego niż oglądać i zajadać ze smakiem owoce swojej pracy.

Materiał Partnera