Jakie rośliny wybrać na słoneczny, a jakie na zacieniony balkon? Sprawdź, co radzi Joanna Żytkowska @poprostuposadz w nowej książce „Ogród na balkonie. W doniczce i wszędzie, gdzie chcesz”

„Najmniejsza przestrzeń do uprawy to jedna doniczka. Tylko tyle wystarczy, by móc uprawiać zioła, kwiaty czy warzywa. Roślinom do życia potrzeba naprawdę niewiele: podłoża, wilgoci i światła. Jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki, urosną, zakwitną lub wydadzą plon” – czytamy w najnowszej książce Joanny Żytkowskiej, autorki bloga i profilu instagramowego @poprostuposadz.

„Ogród na balkonie. W doniczce i wszędzie, gdzie chcesz” wydawnictwa Buchmann to pozycja, która przekona nas, że nie ma przestrzeni zbyt małej do uprawy roślin. Wszędzie możemy stworzyć swój zielony kącik!

• PARAPET to świetne miejsce do hodowania ziół, szczypiorku, mikrolistków czy kiełków,

• BALKON, nawet mały, umożliwia uprawę wielu warzyw, ziół i kwiatów,

• TARAS pozwala na rozstawienie większych skrzynek, a także donic z kwiatami i drzewkami.

Joanna Żytkowska podpowiada, jak optymalnie wykorzystać dostępne miejsce i dobrać rośliny, którym w danej przestrzeni będzie najlepiej. Zdradza kreatywne metody uprawy, a także sposoby na radzenie sobie z najtrudniejszymi wyzwaniami.

Autorka, która jest zapaloną ogrodniczką, w swoją książkę włożyła serce i ogrom praktyczniej wiedzy. Gorąco polecamy ją każdemu, kto marzy, by otaczać się zielenią. Specjalnie dla czytelników Werandy publikujemy fragment, z którego dowiecie się, jakie rośliny wybrać na słoneczny, a jakie na zacieniony balkon.
 

Pomysły na zagospodarowanie balkonu:

Strona północna, północno-wschodnia i północno-zachodnia

(ze słońcem tylko przez kilka godzin rano lub wieczorem)

Taki układ stron świata niestety oznacza małą ilość światła i zagospodarowanie balkonu tak ulokowanego jest pewnym wyzwaniem. Jednak ma też swoje plusy – rośliny nie są narażone na promienie palącego słońca w najgorętszej porze dnia, lepiej zniosą ekstremalne warunki i wymagają mniej podlewania. Odpowiednio dobrane gatunki będą zachwycały soczystą zielenią. Cienisty balkon możemy zaaranżować wieloma roślinami, zarówno bylinami, pnączami, jak i drzewami czy krzewami. Nie tylko wypełnią one przestrzeń różnymi odcieniami zieleni, lecz także nadadzą jej niezwykłą strukturę. Niestety w dużej ilości cienia nie będzie się dobrze czuła większość warzyw i ziół, które potrzebują min. 6–8 godzin słońca dziennie.

Komponując rośliny na cienisty balkon, baw się kształtem, kolorem i fakturą liści – to one są główną zaletą roślin, które dobrze znoszą warunki mniejszej ilości słońca. Obok host o dużych liściach ustaw donicę z postrzępionymi paprociami lub trawą, której źdźbła będą pięknie poruszały się na wietrze. Ciemnozielone odcienie liści łącz z biało obrzeżonymi lub jasnozielonymi, a duże płaszczyzny z mniejszymi.

Rośliny na zacieniony balkon

• Zieleń przez cały rok w cienistym miejscu zapewnią: cisy, bukszpany, choiny kanadyjskie czy żywotnikowce. W cieplejszych częściach kraju do tej grupy można też zaliczyć bambusy drzewiaste (mogą przemarzać, wiele z nich potrzebuje okrywania na zimę).

• Świetnym uzupełnieniem będą byliny (rośliny, których części naziemne zamierają na zimę i ponownie pojawiają się wiosną): hosty, paprocie i żurawki, mające mnóstwo odmian różniących się wielkością i wybarwieniem, tawułki, ciemierniki, trawa hakonechloa, płożące barwinek i runianka japońska.

• Krzewy znoszące cień to hortensje bukietowe i rododendrony (wymagają kwaśnego podłoża), klony palmowe, derenie, graby i buki.

• Pnącza idealne do cienia to bluszcz, winobluszcz lub pnąca hortensja.

• Rośliny jednoroczne znoszące cień: niecierpki, lobelie, bakopy, fuksje, begonie.

• Całość można próbować uzupełnić ziołami i warzywami: lubczykiem, pietruszką naciową, przy bardziej świetlistych balkonach sałatą, szpinakiem i jarmużem. Ażurowy cień zniosą też truskawki i poziomki, ale będą mniej aromatyczne.

• Uważaj, by nie przesadzić – im mniejsza przestrzeń, tym oszczędniej należy rozszerzać listę uprawianych gatunków. Ich duża liczba da wrażenie chaosu. Lepiej zostać przy kilku gatunkach, a jedynie zwiększać liczbę donic, powtarzając już wykorzystane rośliny. Opisując to obrazowo – na małym balkonie lepiej będzie wyglądało kilka donic z drzewem, hostami i paprociami niż tych samych kilka donic, a w każdej z nich zupełnie inna gatunkowo roślina.

Przeczytaj też: Kwiaty na balkon – jakie wybrać na słoneczny balkon południowy i zacieniony północny?

Strona południowa, wschodnio-południowa i południowo-zachodnia

Rośliny kochają światło, ale duża ilość słońca, szczególnie w miejskiej, pełnej betonu przestrzeni może też sprawić trochę kłopotów. Ciepło dodatkowo odbija się od ścian budynków, podnosząc temperaturę, a promienie powodują bardzo szybkie wysychanie ziemi w donicach. Jednak taka lokalizacja ma też wiele plusów. Wybór roślin, które można uprawiać w pełnym słońcu, jest ogromny, a to, na jakie się zdecydować, powinno zależeć jedynie od tego, ile czasu możemy poświęcić na ich obsługę.

Na słonecznym stanowisku można stworzyć ogródek z sukulentami odpornymi na suszę, ogródek kwiatowy, bylinowy, owocowy, zimozielony, ziołowy czy warzywnik.
 

Wielkim plusem słonecznej przestrzeni jest też możliwość dowolnego komponowania ich ze sobą. Nic nie stoi na przeszkodzie, by ukwiecony balkon uzupełniały donice z truskawkami albo niskopienne drzewko owocowe. Tłem dla innych roślin może być dostojny jarmuż, kilka kępek sałaty czy natka pietruszki, która nie tylko ozdobi, ale też przyda się w kuchni, a pnący się po kratce ogórek będzie stanowił doskonałą przesłonę.

Balkony pełne słońca aż proszą się o kolorowe kwiaty. Nie bój się żywych barw, dobieraj je tak, by pasowały do siebie kolorystycznie lub wręcz przeciwnie, na zasadzie kontrastu. Jeśli chcesz dodać swojej przestrzeni elegancji, zestawiaj zieleń liści roślin z jednym, dwoma lub maksymalnie trzeba zbliżonymi odcieniem kolorami. Świetnie wyglądają kompozycje z kwiatami białymi, różowymi lub fioletowymi.

Rośliny na słoneczny balkon

• Podstawą powinien być zielony szkielet 1–5 roślin, które zapewnią zieleń lub strukturę przez cały rok. W tej wersji świetnie sprawdzą się iglaki. Trudne warunki słonecznego balkonu świetnie znoszą sosny, idealnym wyborem będzie kuliście rosnąca kosodrzewina, strzeliste jałowce czy tuje. Szukaj odmian w różnych kształtach i zestawiaj je ze sobą tak, by tworzyły ciekawą kompozycję. Będzie ona zdobić balkon przez cały rok, nawet gdy inne rośliny zamrą na zimę.

• Na większych balkonach warto również stosować krzewy liściaste. Wiele z nich rośnie intensywniei będzie wymagało cięcia, jednak są dodatkową ozdobą nawet w okresach bezlistnych. Doskonałym przykładem są derenie o intensywnej zimą barwie kory, pęcherznice, których ozdobą są kolorowe liście, czy kwitnące krzewuszki i trzmieliny Fortune’a.

• Nie polecam sadzenia na balkonie krzewów z cierniami, jak berberysy. Na małej przestrzeni łatwo się o nie zranić. Wyjątkiem są róże pnące, dla ich urody warto zaryzykować.

• Na słonecznym balkonie zamiast bylin lepiej sprawdzą się kwiaty jednoroczne, które wiosną można kupić w centrach ogrodniczych i na lokalnych bazarkach. Są one bardziej niż byliny odporne na trudne warunki doniczkowej uprawy w miejscu, gdzie promienie słońca bardzo mocno ogrzewają ścianki doniczek.

• Kwiaty jednoroczne, które polecam do uprawy balkonowej, to pelargonie, szczególnie bluszczolistne, supertunie, petunie, werbeny i wilczomlecze, a jako wypełnienie (zielone tło) – kocanki, wilce i komarzyce. Znajdziecie je w wielu różnych kolorach kwiatów i liści.

• Słoneczne balkony będą także idealne dla ziół śródziemnomorskich. Świetnie sprawdzą się na nich lawendy, szałwie, czosnki i szczypiorki, oregano, tymianek, rozmaryn, laur, a nawet lubczyk.

• Byliny, które lubią słoneczne warunki, to szałwie, kocimiętki, rozchodniki, rojniki, juki, floksy, liliowce, krwawniki, jeżówki. W takich miejscach świetnie sprawdzą się również trawy; ich wybór jest ogromny, zarówno pod kątem kształtów liści, jak i wielkości kęp.

• Na większe balkony warto wprowadzić drzewa. Pięknie prezentują się np. brzoza o zwisających gałązkach oraz drzewka szczepione na pniu. Bardzo popularne w ostatnich latach są także buki i graby oraz drzewa prowadzone na płasko na specjalnych stelażach, które wprawdzie wymagają regularnego cięcia, ale mogą stanowić świetną przesłonę. W warunkach wzrostu w doniczce z ograniczoną przestrzenią na korzenie rozwijają się wolniej i naturalnie karłowacieją.

• Słoneczny balkon to idealne miejsce dla drzewek w odmianach karłowych i krzewów owocowych. Poszukaj w centrach ogrodniczych jabłoni, grusz, śliwek czy brzoskwiń, które nadają się do uprawy w doniczkach. Posadź truskawki i poziomki w odmianach plonujących przez cały sezon. Sięgnij po borówki, świdośliwę, jeżynę, a nawet agrest i porzeczki, najlepiej w odmianach na pniu.

• Pnącza idealne na stanowiska słoneczne to powojniki, rdestówka, wiciokrzew, passiflora, pnąca róża, kobea, wilec, ozdobna fasola, akebia pięciolistkowa czy winobluszcz.

• Wielokolorowy balkon wygląda pięknie, ale nie każdy będzie się dobrze czuł w takim otoczeniu. Jeśli potrzebujesz wyciszenia, wybierz mniej gatunków i stonowane kolory.

• Wymieniaj kompozycje sezonowo, zostawiając tylko zielony szkielet balkonowego ogródka. Wiosną poustawiaj doniczki z kwiatami cebulowymi, bratkami, stokrotkami, niezapominajkami i lakami. Latem skorzystaj z ogromnego wyboru kwiatów balkonowych. Jesienią postaw na wrzosy, ozdobne kapusty, astry i chryzantemy.

Tekst pochodzi z najnowszej książki Joanny Żytkowskiej „Ogród na balkonie. W doniczce i wszędzie, gdzie chcesz” Wydawnictwa Buchmann 

Zdjęcia: materiały prasowe
Zdjęcie główne: shutterstock/ pikselstock

Weranda jest patronem medialnym książki

Przeczytaj też: Ogród na balkonie – jak urządzić kwiatowy zakątek, mały warzywnik lub ziołowy ogródek na balkonie w bloku?