Villa Mairea: najpiękniejsza w Finlandii

Dom pełen pomysłów

Niech to będzie dom eksperymentalny - powiedzieli właściciele. Alvar Aalto wypełnił go pomysłami, które chodziły mu po głowie, ale nie miał okazji wcielić ich w życie. I powstała jedna z piękniejszych willi Finlandii.

Małżeństwo Gullichsenów miało anielską cierpliwość, zasobne portfele i smykałkę artystyczną, dlatego nie protestowało, kiedy Alvar Aalto zmienił koncepcję ich letniego domu, gdy fundamenty były już wylane. Zielone światło dali mu na samym początku, przetrawili więc i pierwsze rustykalne projekty, i to, co się wydarzyło w 1938 roku, kiedy na okładce „Time'a" pojawił się spektakularny Dom nad Wodospadem Franka Lloyda Wrighta.

Skandynawska willa i modernizm z "ludzką twarzą"

Aalto oszalał na jego punkcie i chciał Gullichsenów pobudować w innym miejscu, nad jakimś szemrzącym potokiem... W końcu, w 1939 roku, w gęstwinie sosnowego lasu w Noormarkku stanęła Villa Mairea, nazwana na cześć żony właściciela, Maire. To dzieło najlepiej pokazuje, czym jest modernizm „z ludzką twarzą” – wcale nie geometrycznym pudełkiem i „maszyną do mieszkania”, jak chciał Le Corbusier.

Aalto oczywiście skorzystał z osiągnięć awangardy – w domu pojawiły się duże przeszklenia (tylko kilka razy w historii otwierane!), a cały parter części dziennej był wolną przestrzenią (parawanowe ścianki i ażurowe przepierzenia z czasem wzmocniono szklanymi przegrodami, żeby wyciszyć pomieszczenia). Architekt z ochotą eksperymentował, inspirowało go nawet ludowe budownictwo. Niektóre filary obudował drewnianymi deszczułkami, a basenowi w ogrodzie nadał kształt nerkowaty.

No i nie bał się kontrastowych zestawień – szklane tafle postawił obok prymitywnego kamiennego kominka, gładki, płaski dach obok dachu porośniętego torfem w skrzydle sauny, na jednym tarasie dał balustrady jak z transatlantyku, na drugim – jak z wiejskiej zagrody. Rozmaite faktury użytych materiałów działały niczym plamy na obrazie, dodawały architekturze poezji, a zestawienie form geometrycznych i organicznych zbliżało ją do architektury japońskiej.

Muzeum w Villi Mairea: Picasso, Modigliani, Léger

Zresztą Aalto nie krył swojego entuzjazmu dla Kraju Kwitnącej Wiśni. W latach 40. przyjaźnił się z ambasadorem Japonii, a nawet przychodził do swego biura ubrany w kimono. Obecność bambusowych pali w willi Mairea nie powinna więc nikogo dziwić. Dziś mieści się tu muzeum. Zobaczymy w nim także dzieła Picassa, Modiglianiego i Légera, które namiętnie kolekcjonowała Maire Gullichsen.

Tekst: Beata Majchrowska
Zdjęcia: BE&W, Lehtikuva/East News